Δανέζικα – Πληροφορίες για τη Γλώσσα
Δανέζικα – Πληροφορίες για τη Γλώσσα
| Επίσημη γλώσσα | Δανία, Γροιλανδία και Νησιά Φαρόε . |
| Πληθυσμός που μιλάει τη γλώσσα | 5 εκατομμύρια (περίπου) |
| Προέλευση | Γερμανικά (Παρακλάδι των Σκανδιναβικών) |
| Αλφάβητος και Γραφή | Λατινική με τρεις επιπλέον χαρακτήρες : Σημ. το “w” εμφανίζεται μόνο σε λέξεις με ξένη προέλευση. |
ΕΙΣΑΓΩΓΗ
Είναι δύσκολο να σκεφτεί κανείς δύο ανθρώπους τόσο διαφορετικούς όπως ο Soren Kierkegaard και ο Hans Christian Andersen. Ο φιλόσοφος Kierkegaard ασχολήθηκε με πολύ βασικά ερωτήματα σχετικά με τη ζωή του ανθρώπου στη γη, τη σχέση του με το Θεό και τον κόσμο του, ενώ από την άλλη μεριά ο Hans Christian Andersen αγαπήθηκε σε ολόκληρο τον κόσμο για τα υπέροχα παραμύθια του. Ένα από τα δημιουργήματά του – Η Μικρή Γοργόνα – υιοθετήθηκε σαν ένα από τα σύμβολα της Κοπεγχάγης, αν όχι ολόκληρης της Δανίας. Και οι δυο τους, Δανοί, γιοι μιας χώρας που συνέβαλλε σε πολύ μεγάλο βαθμό στον παγκόσμιο πολιτισμό, και που η γλώσσα της είναι εξίσου συναρπαστική με την κουλτούρα της.
ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΗΣ ΔΑΝΕΖΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ
Η Δανέζικη ανήκει στης οικογένεια των Ανατολικών Σκανδιναβικών των Βορειογερμανικών γλωσσών. Προέρχονται από τα αρχαία Νορβηγικά τα οποία μιλιόνταν στη Νορβηγία και τη Σουηδία την περίοδο των Βίκινγκς. Τα αρχαία Νορβηγικά εξελίχθηκαν σε δύο διαφορετικές διαλέκτους: στα Ανατολικονορβηγικά της Δανίας και Σουηδίας και στα Δυτικονορβηγικά που έγινε η γλώσσα της Νορβηγίας και των Ατλαντικών αποικιών της.
Τα αρχαιότερα γραπτά της Δανέζικης τα οποία έχουν επιζήσει είναι επιγραφές που ανακαλύφθηκαν στην Jutland και στη Νότια Σουηδία και χρονολογούνται μεταξύ 250 μ.Χ. και 800 μ.Χ. Περί το 1000 μ.Χ. τα Δανέζικα άρχισαν να αποσπώνται από τις άλλες Σκανδιναβικές γλώσσες και τα γραπτά του 13ου αιώνα μας προσφέρουν αξιόπιστες αποδείξεις αυτής της εξέλιξης. Κατά το μεσαίωνα πολλές λέξεις των Γερμανικών, όπως προθέματα και καταλήξεις, εμφανίστηκαν στη γλώσσα. Αυτά ήταν τα κληροδοτήματα των Γερμανών εμπόρων της Χανσιατικής Ένωσης.
Όταν στα 1500 μ.Χ. γράφτηκαν τα πρώτα βιβλία στα Δανέζικα η γλώσσα εκτύπωσης βασιζόταν στη γλώσσα η οποία χρησιμοποιείτο από τη Βασιλική Αυλή του Δημόσιου Αρχείου της Κοπενχάγης. Αυτή όμως η γλώσσα δεν ήταν η ομιλούμενη διάλεκτος της εποχής αλλά διατηρούσε αρχαϊκούς Δανέζικους λεκτικούς τύπους 200 ετών. Αποτέλεσμα αυτού, δεδομένης της ισχυρής επίδρασης του γραπτού λόγου εκείνη την εποχή, ήταν ότι πολλές μορφές λόγου εγκαταλείφθηκαν ως “χυδαίες” – ακόμα και εκείνες οι οποίες χρησιμοποιούντο καθημερινά από την αριστοκρατία.
Η πίεση του πουριτανισμού στη γλώσσα συνεχίστηκε κατά το 18ο αιώνα όταν ένας μεγάλος αριθμός Γαλλικών λέξεων οι οποίες είχαν υπεισέλθει σε καθημερινή χρήση, σκόπιμα εκδιώχθηκαν από τα Δανέζικα και δημιουργήθηκαν λέξεις ειδικά για να τις αντικαταστήσουν.
Πιο πρόσφατα, το 1948 οι Δανοί έκαναν μια ορθογραφική μεταρρύθμιση και έφεραν τα Δανέζικα πάλι κοντά στην ορθογραφία των αδελφών γλωσσών της δηλ. των Νορβηγικών και των Σουηδικών.
Τα Δανέζικα είναι η εθνική γλώσσα των 5 εκατομμύριων Δανών. Αλλά επιπλέον επηρεάζουν τα Σουηδικά και τα Ισλανδικά κυρίως λόγω της έντονης επιρροής που εξασκεί η Δανία σε ολόκληρη τη Σκανδιναβία. Στη Νορβηγία ίσχυε η Δανέζικη σαν επίσημη γραπτή γλώσσα μέχρι τον περασμένο αιώνα. Ακόμα μέχρι σήμερα τα Δανέζικα διδάσκονται σε παιδιά της Ισλανδίας, της Γροιλανδίας και των Νησιών Φαρόε.
Η ΔΑΝΕΖΙΚΗ ΓΛΩΣΣΑ
Όπως σε όλες τις γλώσσες, έτσι και στα Δανέζικα υπάρχουν τοπικές διαφοροποιήσεις στη προφορά και στις διαλέκτους. Αλλά “καλύτερη” Δανέζικη θεωρείται ότι είναι η γλώσσα που ακούγεται στις καλλιεργημένες περιοχές της Κοπενχάγης. Γλωσσολογικά, υπάρχουν μόνο δύο πτώσεις (η ονομαστική και η γενική) καθώς και δυο γένη για τα ουσιαστικά (το κοινό και το ουδέτερο). Το πλέον διαφορετικό χαρακτηριστικό της ομιλίας είναι το γλωσσικό σταμάτημα το οποίο αντικαθιστά έναν παλαιότερο τονισμό.
Όσον αφορά το γραπτό λόγο η ορθογραφική μεταρρύθμιση του 1948 απάλειψε την χρήση των κεφαλαίων γραμμάτων για τα ουσιαστικά και επέφερε επιπρόσθετες απλοποιήσεις, όπως για παράδειγμα το “-aa-” έγινε “-å-“. Άλλο ένα ενδιαφέρον οπτικό χαρακτηριστικό παράδειγμα του Δανέζικου αλφάβητου είναι το γράμμα “-Ø-” ο υπέροχος ήχος του οποίου ίσως μας κάνει να αναγνωρίζουμε τα Δανέζικα από μακριά! Μπορείτε αν θέλετε να πάρετε μια ιδέα του ήχου που αντιπροσωπεύει αυτό το γράμμα, αν σφίξετε τα χείλια σας σαν να θέλατε να πείτε “ου” αλλά ενώ τα κρατάτε στρογγυλεμένα προφέρεται “ι”. Φυσικά εμείς θα σας βοηθήσουμε να προφέρεται τον ήχο με μεγαλύτερη ακρίβεια. ‘Ισως, ήδη τον έχετε ήδη συναντήσει στο όνομα της γνωστής Δανέζικης λιχουδιάς “SMØRREBRØD” του πλούσιου θείου του γνωστού μας σάντουιτς. Κάποιο εστιατόριο στην Κοπενχάγη έχει μία λίστα που περιλαμβάνει 170 διαφορετικά είδη “SMØRREBRØD” ! Από μόνο του το γράμμα “-Ø-” σημαίνει “νησί”.
ΤΕΛΙΚΑ…
Το κάστρο Kronberg στην Χέλσινγκερ είναι ένα από τα πλέον εξέχοντα αναγεννησιακά κτίρια της Σκανδιναβίας. Για τους εραστές του Σαίξπηρ υπάρχει το κάστρο του Ελσινόρ όπου διαδραματίζεται το, κατά πολλούς, σημαντικότερο θεατρικό έργο του κόσμο, ο Άμλετ . Οι επισκέπτες που έρχονται από όλο το κόσμο για να δουν το κάστρο μπορούν να παρακολουθήσουν το έργο να διαδραματίζεται στην αυλή του .
Ή ίσως οι προτιμήσεις σας να είναι απλούστερες : ίσως να έχετε ήδη γευτεί τη Δανέζικη μπύρα που ισχυρίζεται ότι είναι “ίσως η καλύτερη μπύρα στο κόσμο “.
Αλλά ξέρατε ότι ένα μεγάλο μέρος των κερδών της φημισμένης ζυθοποιίας πηγαίνει στο ίδρυμα Kronberg που υποστηρίζει πολλά επιστημονικά και καλλιτεχνικά δρώμενα, εξωραϊζει Δανέζικα πάρκα και κήπους και γενικά βοηθάει την προώθηση του Δανέζικου πολιτισμού για τον οποίο οι ίδιοι οι Δανοί έχουν κάθε λόγο να είναι υπερήφανοι;
Οποιοσδήποτε και αν είναι ο λόγος ο οποίος θα σας έκανε να θέλετε να μάθετε Δανέζικα, είτε η χάρη της γλώσσας , είτε οι άνθρωποι και ο πολιτισμός τους, σίγουρα θα σας έκανε να υπερηφανεύεστε στους φίλους σας για το ότι μαθαίνεται Δανέζικα “ίσως τη καλύτερη γλώσσα στο κόσμο”.
